หน้าหลัก

เรื่องราวของลิงลพบุรี

 

 

                                                                                      นายจารุพงศ์  พลเดช

                                                                                              ประธานมูลนิธิเพื่อลิงลพบุรี

 

     เมื่อหลายเดือนที่ผ่านมา ทางสำนักงานปศุสัตว์จังหวัดลพบุรีได้จัดทำแผ่นพับแสดงเรื่องราวของลิงลพบุรีเอาไว้เพื่อเผยแพร่ข้อมูลแก่สาธารณชนโดยทั่วไปให้ได้รับทราบข้อมูลของลิงลพบุรี และทางมูลนิธิเพื่อลิงลพบุรีได้เป็นส่วนหนึ่งในการสนับสนุนการจัดทำแผ่นพับดังกล่าวเพื่อให้ข้อมูลของสำนักงานปศุสัตว์จังหวัดลพบุรีเผยแพร่ออกไปในวงกว้าง   ผมจึงขอนำบางส่วนของแผ่นพับมาเผยแพร่  ขยายความต่อสาธารณชน ดังนี้

     ลพบุรีมีตำนานเกี่ยวกับลิงที่เล่าสืบกันมายาวนาน  มีโบราณสถานและสถานที่เชื่อมโยงเกี่ยวกับลิงหนุมานทหารเอกของพระรามหลายแห่งเช่น      เขาสมอคอน      เขาสามยอด       ศาลลูกศร     ทุ่งพรหมาสตร์      ดินสีขาวหรือดินสอพอง     และยังเชื่อมโยงลิงกับศาลพระกาฬอันเป็นโบราณสถานที่เคารพบูชาของประชาชนทั่วไป  มีฝูงลิงอาศัยอยู่เป็นจำนวนมาก   คล้ายกับเป็นกำลังพลคอยเฝ้าองค์พระนารายณ์สี่กรที่ประดิษฐานอยู่ภายในศาล  จนลิงเหล่านี้ถูกขนานนามว่า   ลิงเจ้าพ่อ หรือ ลิงศาลพระกาฬ   ลิงจึงเปรียบเสมือนเป็นสัญลักษณ์ของจังหวัดลพบุรี  คนลพบุรีไม่ว่าไปที่ใด  ผู้คนก็มักเรียกขานว่าเป็น   คนเมืองลิง

    จำนวนของลิงลพบุรี  ได้ระบุไว้ว่า มีลิงทั้งหมด   9,193  ตัว  โดยเป็นลิงอาศัยอยู่ในเขตอำเภอเมือง  (เมืองเก่า)  จำนวน  2,165  ตัว  อำเภอท่าวุ้ง  จำนวน   2,700  ตัว   อำเภอบ้านหมี่  1,603 ตัว   อำเภอโคกสำโรง  6 ตัว      อำเภอชัยบาดาล  2,000  ตัว       อำเภอลำสนธิ  /201  ตัว    อำเภอพัฒนานิคม  518  ตัว   สำหรับลิงในเขตเมืองเก่าในเขตอำเภอเมือง  ยังมีอยู่ที่ พระปรางค์สามยอด  จำนวนลิง   1,154  ตัวรวมกับที่ศาลพระกาฬ  ลิงบริเวณมาลัยรามา  463 ตัว ลิงตึกฝั่งย่านการค้า  (ท่ารถตู้/ศูนย์การค้าเซ็นเตอร์ถึงปรางค์แขก)  จำนวน  298  ตัว  ลิงบริเวณตึกฝั่งโรงแรมเมืองทอง/ตลาดมโนราห์ 250 ตัว

     พฤติกรรมของลิงในจังหวัดลพบุรี    แบ่งออกเป็นสองกลุ่มด้วยกัน    กลุ่มแรกเป็นกลุ่มที่หากินกันเองตาม  ธรรมชาติ  ส่วนมากจะเป็นลิงที่อาศัยอยู่ในอำเภอรอบนอกเขตเมือง บริเวณที่มีภูเขาและวัดตั้งอยู่มีแหล่งอาหารเพียงพอ จึงหากินกันเอง  อีกกลุ่มหนึ่งเป็นกลุ่มที่มีคนให้อาหาร ซึ่งส่วนมากจะอยู่ในเขตเมือง กลางวันหากินตามบ้านเรือนของประชาชน   สำหรับพฤติกรรมของลิงในเมืองลพบุรี  จะอาศัยในโบราณสถาน  อาคารบ้านเรือน  แบ่งพวกกันชัดเจน  มีสุขภาพสมบูรณ์ไม่ดุร้ายมีความเป็นลิงเมืองมากกว่าลิงป่า  เมื่อกินอาหารอิ่มแล้วมักจะไม่รบกวน แย่งของนักท่องเที่ยวแต่อย่างใด  และรวมตัวกันเป็นฝูงมีตัวใหญ่ปกป้องตัวเล็ก มีจ่าฝูง มีการแบ่งพวกชัดเจน   สำหรับอาหารที่ลิงลพบุรีชอบมากก็คือ  ทุเรียน   ยาคูลท์/นมเปรี้ยว  เม็ดบัว  เมล็ดทานตะวัน   กล้วยหอม  กล้วยไข่  ส่วนทองหยิบ  ทองหยอดนั้นชอบมากที่สุด   สภาพปัญหาของลิงลพบุรีบางส่วน  พบว่า บางส่วนมีอาหารและน้ำไม่เพียงพอ  สกปรก  ด้านสุขภาพ ผอม เป็นโรคผิวหนัง  รบกวนประชาชน  และรับอาหารที่ไม่ปลอดภัย

      ในแผ่นพับได้เสนอการบริหารจัดการลิงลพบุรี ระยะสั้น โดยจะสร้างพื้นที่ปลอดโรคพิษสุนัขบ้า ในพื้นที่รอบแหล่งที่มีลิงอาศัยอยู่  เก็บตัวอย่างจากลิงป่วยหรือตาย  เพื่อตรวจหาความชุกของโรคติดต่อระหว่างสัตว์กับคน  ได้แก่  โรคพิษสุนัขบ้า โรคฉี่หนู  โรคพยาธิภายใน และโรคบิด  ในเขตเมืองลพบุรีจะใช้จุลินทรีย์ที่มีประสิทธิภาพผสมน้ำให้ลิงกินและใช้ทำความสะอาดตัว เพื่อลดปัญหากลิ่นและโรคผิวหนัง สำหรับการบริหารจัดการระยะยาวจะมีการบูรณาการความคิดเห็น  ของผู้ที่เกี่ยวข้องเพื่อการบริหารจัดการที่ยั่งยืน  สำหรับแนวทางการบริหารจัดการด้านอื่นๆ จะจัดระเบียบร้านค้าบริเวณ ศาลพระกาฬ  สร้างจิตสำนึกแก่ผู้เกี่ยวข้อง เช่นพ่อค้า  แม่ค้า  ไกค์นำเที่ยว และนักท่องเที่ยว  นำเสนอสื่อต่างๆ เพื่อให้สังคมรับทราบปัญหา และจัดเจ้าหน้าที่ดูแลทรัพย์สินของนักท่องเที่ยวและประชาชนทั่วไป

       จากการประชุมของมูลนิธิเพื่อลิงลพบุรี  ครั้งที่1/2556 เมื่อวันศุกร์ที่15 มีนาคม  2556 เวลา  13.00 น.ได้มีมติเป็นเอกฉันท์ยินดีให้การสนับสนุนกิจกรรมเพื่อลิงลพบุรีในทุกทางที่จัดให้มีขึ้นในจังหวัดลพบุรีและเป็นไปตามขีดความสามารถของมูลนิธิ  จึงเผยแพร่มาให้ทราบโดยทั่วกัน

ลิงลพบุรี

″จังหวัดลพบุรีมีลิงฝูงใหญ่อาศัยอยู่ใจกลางเมือง รอบๆบริเวณศาลพระกาฬมาช้านานแล้ว ประชาชนส่วนใหญ่มีความเชื่อว่าลิงฟูงนี้เป็นลิงเจ้าพ่อ จึงไม่กล้าทำร้ายพวกมันจนปัจจุบันลิงฟูงนี้ได้ขยายอาณาเขตกว้างขว้างมีลิงหลายกลุ่ม เช่น ลิงศาลพระกาฬ ลิงพระปรางค์สามยอด และลิงตึก ทำให้เป็นปัญหาต่อสังคมทั้งด้านสาธารณสุขและอื่นๆ แต่อย่างไรก็ตามลงฝูงนี้ทำให้เกิดประโยชน์ด้านท่องเที่ยวให้จังหวัดลพบุรีได้เป็นที่รู้จักกันทั่วไปทำให้ประชาชนส่วนหนึ่งภูมิใจที่ได้รับการขนานนามว่าเป็นเมืองลิง″

ชีวิตประจำวันของลิงลพบุรี

"ลิงลพบุรี จะใช้เวลาในช่วยกลางวันในการกินเดิน วิ่งเล่น ซุกซน นอนพัก อยู่ในอาณาเขตของศาลพระกาฬ ซึ่งมีเจ้าหน้าที่ดูแลจัดระบบงานอยู่ประจำหากมีโอกาสได้สัมผัสชีวิตของลิง ที่ศาลฯจะพบเรื่องราวที่น่าขบขันและน่าเวียนหัว พร้อมๆ กันไปอยู่เสมอ ลิงเป็นนักฉกชิงวิ่งราวชั้นยอด กระเป๋าถือ แว่นตา สายสร้อย ถุงใส่อาหารหรือ ผล ไม้ เจ้าของอย่าได้เผลอไผลเป็นอันขาดเมื่อเดินทางผ่านไปในอาณาเขตของลิง นักท่องเที่ยวต่างถิ่นอาจไม่ทันระวังตัวตกเป็นเหยื่อของลิงได้อย่างง่ายดาย
เรื่องแสนสนุกสำหรับผู้พบเห็นและแสนน่าโมโหสำหรับผู้ประสบเคราะห์ มักจะเกิดขึ้นได้เสมอในช่วงเวลาที่รถไฟวิ่งผ่านศาลพระกาฬและมีการปิดกั้นถนน
รถ ยนต์ที่จัดติดอยู่ในบริเวณนั้น หากเป็นรถบรรทุกสินค้า โดยเฉพาะพืชผักผลไม้หากมิได้หุ้มห่อให้มิดชิด ฝูงลิงจะลงถล่มรื้อค้นกระจุยกระจาย เมื่อเจ้าของเอ็ดตะโร เจ้าหน้าที่ช่วย ขับไล่ ลิงก็ใช้ความไววิ่งขึ้นสู่ที่สูงเช่นเสาไฟฟ้า นำเข้าของติดมือขึ้นไปนั่งเล่นได้อย่างสบายใจ หรือบางคราวเมื่อถนนเปิดรถเลิกติด เหล่าลิงก็จะกระโยนลงจากรถได้ทันการณ์ หรือหากบางตัวจะติดรถยนต์ไปเที่ยวต่างถิ่นบ้าง ลิงก็จะหาทางกลับมาที่ศาลได้แทบทุกครั้ง อาจมีบางรายที่หาไปไร้ร่องรอยใน บริเวณใกล้ๆ กับศาลพระกาฬจะมีพื้นที่อันกว้างขวางบริเวณหนึ่ง ซึ่งเหล่าลิงจะใช้เป็นสนามวิ่งเล่นพักผ่อนหย่อนใจ คือบริเวณพระปรางค์สามยอด
ลิงทั้งหลายมักจะใช้เวลาในช่วงบ่ายหรือเย็น อยู่ที่นี่ แล้วพากันกลับไปปักหลักที่ศาลพระกาฬใหม่ ยามค่ำฝูงลิงเกือบทั้งหมดจะนอนหลับพักผ่อนอยู่ที่ศาลพระกาฬยกเว้นในเทศกาล ตรุษจีน ระหว่างเดือนกุมภาพันธ์ซึ่งมีนักท่องเที่ยวมาก มีการจุดประทัดแห่สิงโตกันบ่อยๆ ลิงจะพากันเคลื่อนย้ายไปนอนที่พระปรางค์สามยอดแต่ในเวลาเช้ามืดก็จะพากัน เดินข้ามถนนมาเป็นฝูงใหญ่มาประจำอยู่ที่ศาลพระกาฬตามปกติ"

ประวัติลิงลพบุรี

"จากประวัติอันยาวนานนับพันปีของเมืองลพบุรี ที่ผูกพันอยู่กับลิงใหญ่ นามว่าหนุมานนั้น ยังมีโบราณสถานอีกที่หนึ่งซึ่งเป็นที่เชิดหน้าชูตาของคนจังหวัดลพบุรี คือ ศาลพระกาฬ ที่ตั้งอยู่ทางทิศตะวันออกของทางรถไฟ ตรงข้ามปรางค์สามยอดในศาลพระกาฬ มีโบราณวัตถุที่สำคัญ เป็นประติมากรรมลอยตัวศิลารูปพระนารายณ์สี่กร อันพระนารายณ์สี่กรนี้ ใครๆ ก็ทราบว่า คือ องค์พระผู้ที่อวตารลงมาเกิดเป็นพระรามตามตำนานที่ว่าไว้ เพื่อช่วยปราบยักษ์ทศกัณฑ์ ที่ก่อกรรมทำเข็ญให้กับโลกมนุษย์ ในการทำศึกษาสงครามกับทศกัณฑ์นั้น พระรามมีลิงเป็นทหาร จะด้วยเหตุแห่งความบังเอิญ หรือเรื่องราวจะต้องถูกเข้ามาเชื่อมโยงแห่งตำนานเมืองลพบุรี ศาลพระกาฬ อันเป็นโบราณสถานที่เคารพบูชาของประชาชนชาวไทยทั่วไปแห่งนี้ ได้มีฝูงลิงอาศัยอยู่อย่างมากมาย คล้ายเป็นกำลังพลคอยเฝ้าองค์พระนารายณ์มาช้านานแล้ว เหมือนชุมชนเมืองวานรที่ยิ่งใหญ่ที่สุดในโลกก็ว่าได้ ลิงฝูงนี้จึงได้รับการขนานนามว่าเป็นลิงเจ้าพ่อ หรือลิงศาลพระกาฬนั่นเอง
ลิงศาลพระกาฬ มี 4 สายพันธุ์ ส่วนใหญ่เป็นลิงแสม CRAB-EATING MACAQUE และลิงวอก RHESUS MACAQUE ส่วนอีก 2 ชนิด ซึ่งเป็นส่วนน้อย คือ ลังกัง PIGTAILED MACAQUE ลิงเสน STUMP-TAILED MACAQUE และลิงพันธุ์ และลิงพันธุ์ผสม อาศัยปะปนกันอยู่บริเวณศาลพระกาฬ โดยยังไม่มีการสำรวจตามหลักวิชาการ แต่คาดคะเน ด้วยสาย น่าจะประมาณ 1,000 ตัว นับว่าเป็นชุมชนลิง ที่อยู่ใจกลางเมืองมากที่สุดในโลกก็ว่าได้ เมื่อมีลิงมากมายขนาดนี้ ที่ไม่ยอมยายถิ่นฐานไปไหน แล้วนับวันก็จะเพิ่มปริมาณมากขึ้นเรื่อยๆ บริเวณศาลพระกาฬจึงเปรียบเสมือนเขตวานรนครอันยิ่งใหญ่ มีการจัดสรรแบ่งเขนการปกครองกันตามพรรคพวกของมัน มีหัวหน้ากลุ่มบังคับบัญชาเป็นจ่าฝูงเฉกเช่นเดียวกันกับมนุษย์ มี
พี่น้องเพื่อนฝูง อยู่อย่างสมานสามัคคีกันภายในกลุ่มไม่ล่วงล้ำอาณาเขตให้เกิดเรื่องเคืองขัด กันด้วยสัญญา สัญชาตญาณ ซึ่งคนอาจไม่รู้ข้อผูกพันนี้ได้"

...